टिकटकले खोस्यो युट्युबको रौनक : 'करोड क्लब'मा पुग्नै सकस, सेलिब्रेसनको उत्साह छैन

काठमाडौं : केही वर्ष अघिसम्म गीतले युट्युबमा 'करोड भ्युज' पाउँदा निर्माण पक्ष उत्साहित हुन्थ्यो। गायक-गायिका र संगीतकारमा बेग्लै जोस देखिन्थ्यो। गीत हेर्न दर्शकले युट्युब नै रोज्ने हुँदा भ्युज राम्रै आउँथ्यो र युट्युबबाट कमाइ पनि सन्तोषजनक हुन्थ्यो। रिलिज भएको एक सातामै गीतले एक करोडसम्म भ्युज पाउने गर्थे। तर, अहिले नेपाली गीतसंगीत चर्चामा रहे पनि युट्युबमा भने 'एक करोड भ्युज'को आँकडा छुन निकै गाह्रो हुन थालेको छ।

यतिबेला सर्वाधिक चर्चामा रहेको गीत ‘आन्टी लभर’ले तीन महिनामा जम्मा २३ लाख भ्युज बटुलेको छ। गीतको बजार हल्ला र चर्चा सुन्दा अहिलेसम्म ३ करोड हाराहारी भ्युज पुगिसक्नुपर्ने हो। गायिका कला लम्साल र गायक आशिष अविरलको स्वरमा रहेको यो गीत युट्युबमा भने अपेक्षितरूपमा चल्न सकेन।

त्यस्तै, हरेक दर्शकको मुखमा झुण्डिएको ‘न्याउली बनैमा’ गीतको युट्युब अवस्था पनि उस्तै छ। प्रशान्त सिवाकोटीको शब्द, संगीत र स्वर तथा शान्तिश्री परियारको समेत आवाज रहेको यो गीत फिल्म ‘वरिष्ठ बलराम’मा समावेश छ। सामाजिक सञ्जाल टिकटकमा भाइरल भए पनि युट्युबमा रिलिज भएको महिना दिन बित्दा २० लाख भ्युज पुग्न सकेको छैन। यो समाचार तयार पार्दासम्म गीतको भ्युज १९ लाख ७६ हजारमा अड्किएको छ।

एक महिनाअघि रिलिज भएको फिल्म ‘परान’को गीत ‘ओए भन्दा नि बोलेन’को चर्चा पनि कम छैन। गीतको भिडियोलाई दर्शकले निकै मन पराएका छन्। तर, भ्युज भने १६ लाख ६८ हजार मात्रै पुगेको छ। निर्देशक दीपक प्रसाद आचार्य र अनिश अधिकारीको शब्द तथा रिदम कँडेलको संगीत रहेको यस गीतमा प्रमोद खरेल, रचना रिमाल, यमन श्रेष्ठ लगायतको स्वर छ। गीत चर्चामा रहे पनि करोड क्लबमा पुग्न अझै ८४ लाख भ्युज आवश्यक छ। जबकि, लकडाउनको समयमा ६०-६५ दिनमै गीतहरूले एक करोड भ्युज सहजै पार गर्थे।

संगीतकार दीपक शर्माका अनुसार उनको संगीत रहेको ‘ए है माया’ले छोटो समयमै एक करोड भ्युज कटाएको थियो। सोही समयमा ‘के माया लाग्छ र?’, ‘ओए काँजल’, ‘माया मारेर’ जस्ता गीतले पनि छिट्टै करोडको कोसेढुङ्गा पार गरेका थिए। उनी भन्छन्, ‘अहिले पहिलाको तुलनामा युट्युब हेर्ने दर्शक घटेका छन्।’

‘पहिला करोड पुग्दा ओहो! के-के नै भयो भन्ने लाग्थ्यो र सेलिब्रेसन गरिन्थ्यो,’ शर्माले भने, ‘अहिले पनि गीतहरू करोड त पुग्छन्, तर केक काट्ने र सेलिब्रेसन गर्ने उत्साह छैन।’

दीपकका अनुसार, पाँच वर्षअघिका युट्युब दर्शक अहिले अडियो प्लेटफर्म, टिकटक तथा अन्य सामाजिक सञ्जालतिर सरेका छन्। ‘एक समय सीआरबिटी र पीआरबिटीको ठूलै माहोल थियो। कसको गीत ट्रेन्डिङमा छ भन्ने प्रतिस्पर्धा हुन्थ्यो। त्यो बिस्तारै युट्युबमा सर्यो। अहिले दर्शक आधा मिनेटको टिकटकमा रमाइरहेका छन्,’ उनले भने, ‘यसले गर्दा युट्युबको भ्युजमा कमी आएको छ र करोड पुग्न समय लाग्न थालेको छ।’

करोड पुग्दा कसैले केक काटे, कसैले शुभकामना बाँडे

चार वर्षअघि गायक प्रकाश सपुतको गीत ‘पीर’ले एक सातामै एक करोड भ्युज पार गरेको थियो। गीतको भिडियोमा तत्कालीन माओवादी जनयुद्धका लडाकुको अवस्था चित्रण गरिएका कारण यो विवादमा पनि तानियो। यसअघि गायिका विष्णु माझीको ‘चरी जेलैमा’ले १२ दिनमा करोड भ्युज कमाएको थियो।

यस्तै, शान्तारानी परियारको गीत ‘म त ढलेँ ढलेँ’ले युट्युब र टिकटकसहितका प्लेटफर्ममा गरी ५ करोड भ्युज पाएको थियो। त्यसको खुसीमा ‘सक्सेस सेलिब्रेसन’ गरिएको थियो। आफू निकट पत्रकार तथा मिडियाकर्मीलाई बोलाएर केक काटिएको थियो।

गायक तथा पर्फर्मर दुर्गेश थापाको गीत ‘दुश्मन हेरेको हेर्यै’ले रिलिज भएको ६ महिना नपुग्दै युट्युबमा १० करोड भ्युज पाएको थियो। तर उनले यसको लागि कुनै ‘सक्सेस पार्टी’ गरेनन्।

द्विअर्थी शब्दका कारण आलोचित बनेको ‘अरेली काँडैले’ले पनि छोटो समयमै १० करोड भ्युज पार गरेको थियो। शान्तिश्री परियारको एकल स्वर रहेको यो गीत र कुलेन्द्र विश्वकर्मा तथा विष्णु माझीको ‘सालको पात टपरी’ मध्ये कसले पहिला १० करोड कटाउने भन्ने प्रतिस्पर्धा नै चलेको थियो। २०१८ मा सार्वजनिक ‘सालको पात टपरी’ले लामो समयपछि भए पनि १० करोडको आँकडा पार गर्यो।

माथि उल्लेखित गीतहरू केही प्रतिनिधि उदाहरण मात्र हुन्। यस्ता थुप्रै गीत छन्, जसले १० करोडसम्म भ्युज पाएका छन्; कोही छिटो त कोही ढिलो।

करोड क्लबमा पुग्दा दीपकको कलेक्सन

दुई वर्षअघि संगीतकार दीपक शर्माका एक दर्जन गीतले युट्युबमा करोड भ्युज पार गरेका थिए। उनले ‘पिरेम नलाउने’, ‘मलाई पीर’, ‘छुट्टिएर तिमीसँग’, ‘पछिपछि लागेर’, ‘बालखैमा दिल बस्यो’, ‘ए है माया’, ‘जुनी खै कुन्नि’, ‘फूल फूलेको वन’, ‘ओकल दोकल’, ‘सिल्की कपाल’, ‘आयौ चेली’ जस्ता गीतलाई सङ्ग्रहित गरेर रिलिज गरेका थिए।

आफ्ना गीत करोड क्लबमा पुगेपछि उनले ती गीतको कलेक्सन गरी मैतीदेवीस्थित एक क्याफेमा मिडियाकर्मी बोलाएर सार्वजनिक गरे। उनले केक नकाटे पनि चियापान गराएर खुसी साटेका थिए। एल्बम शैलीमा 'करोड क्लब'का गीतको कलेक्सन गरिएको यो सायद पहिलो अभ्यास थियो।

एक वर्ष अघिसम्म चलेका गीतलाई युट्युबमा करोड पुग्न समय लाग्दैनथ्यो। फिल्म ‘ऊनको स्वीटर’ प्रदर्शनको ३७औं दिनमा ‘चाइनेजो जिन्दगानी’ले १ करोड र ‘फूलहरू मुस्काउँछन्’ले २ करोड भ्युज कटाएका थिए। सोही फिल्मको ‘मखमली’ले १ करोड र ‘काफ्ले’ले १ करोड ३० लाख भ्युज पार गरेको थियो। अहिले ती गीतको भ्युज अझ बढेको छ।

अहिले युट्युबमा होइन, टिकटकमा भेटिन्छन् दर्शक

संगीतकार अर्जुन पोखरेल पनि आफ्ना गीतहरूलाई सर्वाधिक करोड क्लबमा पुर्याउने स्रष्टामा पर्छन्। उनी अहिले दर्शक युट्युबभन्दा टिकटकमा बढी सक्रिय भएको बताउँछन्। १५ सेकेन्डको छोटो भिडियोमा दर्शक भुल्दा युट्युबमा असर परेको उनको तर्क छ।

‘अहिले गीतहरू करोड क्लबमा पुग्न कठिन छ,’ पोखरेल भन्छन्, ‘दर्शकले डान्सिङ नम्बर रुचाउँछन्, जसको कमी देखिन्छ। अर्कोतर्फ, श्रोताहरू टिकटकतिर मोडिए। टिकटकमा गीत मन पर्यो वा सुनियो भने मात्र युट्युबमा खोजिन्छ।’ पोखरेलका अनुसार आधाभन्दा धेरै दर्शक अहिले युट्युब छाडेर टिकटकमा रमाइरहेका छन्।

‘मेरा बुबा-आमा नै टिकटकमा रमाउन थाल्नुभएको छ। मन परेको गीत आए हेर्नुहुन्छ, नत्र स्क्रोल गर्नुहुन्छ,’ उनले आफ्नै घरको अनुभव सुनाउँदै भने, ‘बुबा-आमालाई नै यस्तो बानी परिसक्यो भने अरूको अवस्था पनि त्यस्तै हो। त्यसैले युट्युबमा गीत करोड पुग्न छाडे भन्दा फरक नपर्ला।’

अर्जुनका ‘म यस्तो गीत गाउँछु’, ‘मैले सोचेको जस्तै’, ‘भन्छु आज’, ‘तिमी रोएको पल’ लगायत दर्जनौं गीतले छोटो समयमै करोड भ्युज कमाएका थिए। अब भने समय र प्रविधिअनुसार दर्शकलाई तान्ने सिर्जनामा लाग्नुपर्ने उनको बुझाइ छ।