अमेरिकामा सय वर्षकै सबैभन्दा बढी ट्यारिफ : हरेक नागरिकलाई वार्षिक २४ सय डलर नोक्सान, विश्वभर मन्दीको त्रास
एजेन्सी : २ अप्रिलमा वासिङ्टन डीसीको क्यापिटल हिलमा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आफ्नो दोस्रो कार्यकालमा पहिलो पटक विदेशी सामानमाथि ट्यारिफ (भन्सार शुल्क) लगाउने घोषणा गरे। यसको सीधा असर अमेरिकाको शेयर बजारमा देखियो।
सामान महँगो हुने र व्यापारमा असर पर्ने डरले मानिसहरू त्रसित भए। यही डरका कारण लगानीकर्ताहरूले आफ्ना शेयरहरू तीव्र गतिमा बेच्न थाले, जसको परिणाम अमेरिकी शेयर बजार अचानक ओरालो लाग्यो।
डाउ जोन्स, एस एण्ड पी र नास्डाक जस्ता प्रमुख बजार सूचकहरूमा दुई दिनमै १० प्रतिशतभन्दा बढीको गिरावट आयो। अमेरिकी बजारमा यस्तो ठूलो गिरावट कोरोना महामारीको समयमा मार्च २०२० मा देखिएको थियो।
ठूला-ठूला प्रविधि कम्पनीहरूको शेयर मूल्य पनि घटेको थियो, जसले गर्दा लगानीकर्ता र कम्पनीहरूमा त्रास फैलियो। बजारको अवस्था बिग्रँदै गएपछि ट्रम्प सरकारले ट्यारिफ लागू गर्ने निर्णयलाई ९० दिनका लागि स्थगित गरेको थियो।
अब ट्रम्पले फेरि आगामी ९ अगस्टदेखि विश्वभरका देशहरूमाथि ट्यारिफ लगाउने घोषणा गरेका छन्। यसले फेरि एकपटक अमेरिकी बजारलाई नोक्सान पुर्याउन सक्ने अनुमान गरिएको छ। साथै, यसले विश्वव्यापी मन्दीको खतरा पनि बढाएको छ।
हरेक अमेरिकीले वर्षमा २४ सय डलर बढी खर्च गर्नुपर्छ
अमेरिकाको येल युनिभर्सिटीको बजेट ल्याबको अनुमानअनुसार, अमेरिकामा औसत ट्यारिफ दर १८.३ प्रतिशत पुगेको छ, जुन पछिल्लो १०० वर्षयताकै सबैभन्दा उच्च हो। यसअघि सन् १९०९ मा अमेरिकामा औसत ट्यारिफ दर २१ प्रतिशत थियो।
उच्च ट्यारिफका कारण अमेरिकी परिवारहरूले यस वर्ष औसतमा २४०० डलर अतिरिक्त खर्च गर्नुपर्नेछ। पहिले १०० डलरमा किन्दै आएको विदेशी सामानका लागि अब उनीहरूले ११८.३ डलर तिर्नुपर्नेछ।
कोर्नेल युनिभर्सिटीका अर्थशास्त्री वेन्डोङ झाङका अनुसार, आउने समयमा अमेरिकामा स्टिल र एल्युमिनियम प्रयोग हुने वस्तुहरू, जस्तै रेफ्रिजरेटर र वासिङ मेसिन, को मूल्य अझै बढ्नेछ।
अमेरिकी जीडीपीलाई ११.६ लाख करोडको नोक्सान
बजेट ल्याबका अनुसार, ट्यारिफले अमेरिकाको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (GDP) ०.५ प्रतिशतले घट्न सक्छ। यसको अर्थ, अमेरिकाको २८ ट्रिलियन डलरको अर्थतन्त्रलाई एक वर्षमा १४० बिलियन डलरको नोक्सान हुनेछ।
ट्याक्स फाउन्डेसनका अनुसार ट्यारिफको असर खानेकुरामा पनि पर्नेछ। अमेरिकामा केरा र कफी पर्याप्त मात्रामा उत्पादन नहुने भएकाले यिनको मूल्य बढ्नेछ। माछा, बियर र रक्सी जस्ता वस्तुहरू पनि महँगो हुनेछन्।
जब वस्तुहरू महँगो हुन्छन्, मानिसहरूले खरिद घटाउँछन्। यद्यपि, ट्रम्पले ट्यारिफले अर्थतन्त्र बलियो बनाउने दाबी गरे पनि विज्ञहरूले यसले महँगी बढाउने र रोजगारी घटाउने चेतावनी दिएका छन्।
हालै सार्वजनिक सरकारी तथ्याङ्कअनुसार, जुलाईमा केवल ७३ हजार नयाँ रोजगारी सिर्जना भयो, जबकि सरकारको अनुमान १.०९ लाख थियो। मे र जुनमा पनि रोजगारीमा गिरावट आएको थियो, जसले गर्दा त्रैमासिक औसत ३५ हजारमा झरेको छ। यो २०१० पछिकै सबैभन्दा न्यून हो।
यस तथ्याङ्कबाट असन्तुष्ट ट्रम्पले १ अगस्टमा श्रम तथ्याङ्क ब्यूरोकी कमिश्नर एरिका म्याकएन्टरफरलाई ‘राजनीतिक उद्देश्यले’ तथ्याङ्कमा हेरफेर गरेको आरोप लगाउँदै पदबाट बर्खास्त गरेका थिए।
जवाफी ट्यारिफले सुरू हुनसक्छ व्यापार युद्ध
जब अमेरिका जस्तो ठूलो देशले ट्यारिफ लगाउँछ, अन्य देशहरूले पनि जवाफी कारबाही गर्न सक्छन्, जसले गर्दा देशहरूबीच व्यापार युद्ध सुरू हुन्छ। अहिले धेरै देशहरूले जवाफी ट्यारिफ नलगाए पनि अमेरिकालाई दबाब दिन यस्तो कदम चाल्न सक्छन्।
उदाहरणका लागि, २०१८/१९ को व्यापार युद्धमा जब ट्रम्पले चीनमाथि भारी ट्यारिफ लगाए, चीनले पनि अमेरिकी सोयाबिन, अटोमोबाइल र अन्य सामानमा कर बढाएको थियो। चीनमा अमेरिकी सोयाबिनको ठूलो बजार छ।
चीनले ट्यारिफ लगाएपछि सोयाबिनको मूल्य २५ प्रतिशत बढ्यो र निर्यात ५० प्रतिशतले घट्यो, जसले अमेरिकी किसानहरूलाई ठूलो नोक्सान पुग्यो। त्यसबेला अमेरिकी सरकारले किसानहरूलाई राहत दिन ७.३ बिलियन डलरको प्याकेज घोषणा गर्नुपरेको थियो।
विश्वमा मन्दी आउने खतरा बढ्यो
डोनाल्ड ट्रम्पको ट्यारिफ नीतिका कारण विश्वव्यापी मन्दीको खतरा बढेको छ। अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष र अन्य आर्थिक विशेषज्ञहरूले यदि व्यापार युद्ध बढ्दै गएमा विश्व अर्थतन्त्रको गति सुस्त हुन सक्ने चेतावनी दिएका छन्।
कोषको २२ अप्रिलमा प्रकाशित आफ्नो रिपोर्टमा यदि अमेरिका र अन्य देशहरू व्यापार युद्धमा फसेमा विश्वव्यापी विकास दर २०२५ मा ३.३ प्रतिशतबाट घटेर ३ प्रतिशतमा झर्न सक्ने बताएको छ।
आर्थिक सहयोग तथा विकास संगठनले ३ जुनको आफ्नो रिपोर्टमा ट्रम्पको ट्यारिफको असर अमेरिकामा मात्र नभई युरोप र एसियाका अर्थतन्त्रमा पनि पर्ने उल्लेख गरेको छ। रिपोर्टअनुसार मन्दीको सबैभन्दा बढी असर अमेरिका र त्यसपछि चीन, भारत, क्यानडा, इटाली र आयरल्यान्डमा पर्नेछ।
अमेरिकाको ‘सफ्ट पावर’को प्रभाव घट्यो
ट्रम्पको ट्यारिफ नीतिका कारण अमेरिकाका निकट सहयोगी देशहरू नै उनीसँग असन्तुष्ट बनेका छन्। क्यानडा, जापान, दक्षिण कोरिया र फ्रान्स जस्ता देशहरूले अमेरिकासँगको आफ्नो सम्बन्धबारे पुनर्विचार गर्न थालेका छन्।
अमेरिकाका पुराना सहयोगीहरूमाथि पनि नीतिको असर परेको छ, जसले गर्दा उनीहरूको अमेरिकाप्रतिको विश्वास घट्न थालेको छ। एसियामा पनि अवस्था फरक छैन।
सुरक्षाका लागि अमेरिकामा निर्भर जापान र दक्षिण कोरिया अब आत्मनिर्भर बन्ने प्रयासमा छन्, किनभने उनीहरूलाई भविष्यमा अमेरिकामाथि भरोसा गर्न नसकिने डर छ। जापानले आफ्नो रक्षा बजेट बढाए पनि अमेरिकाले थप मागहरू राखेपछि टोकियोले जुलाईमा हुने भनिएको अमेरिका-जापान रक्षा तथा विदेश मन्त्रीस्तरीय बैठक रद्द गरेको थियो।
त्यस्तै, अस्ट्रेलियाले पनि अमेरिकाको नयाँ मागहरूको खुलेर आलोचना गर्यो। त्यसको केही दिनपछि नै अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयले AUKUS नामक महत्त्वपूर्ण रक्षा सम्झौताको समीक्षा गर्ने घोषणा गर्यो, जसलाई अस्ट्रेलियाको सुरक्षा ग्यारेन्टीको प्रतीक मानिन्थ्यो।
यसले अमेरिकाको ‘सफ्ट पावर’ अर्थात् आफ्नो प्रभावले विश्वलाई जोड्ने क्षमतामा पनि गिरावट आएको देखाउँछ। यो गिरावट दक्षिण प्रशान्त क्षेत्रका देशहरूमा स्पष्ट देखिन्छ, जहाँ चीन र अमेरिकाबीच सीधा प्रतिस्पर्धा छ।
साउन २२, २०८२ बिहीबार ११:५२:१५ मा प्रकाशित
उकेरामा प्रकाशित सामाग्रीबारे प्रतिक्रिया, सल्लाह, सुझाव र कुनै सामाग्री भए [email protected] मा पठाउनु होला।
