नेपालको आर्थिक अवस्था : लगानीमा मन्दी, लगानीकर्ता ‘पर्ख र हेर’ को अवस्थामा

काठमाडौं : नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो सात महिनाको समष्टिगत आर्थिक तथा वित्तीय प्रतिवेदन अनुसार, नेपालको आर्थिक वृद्धि दर सुधार भए पनि लगानीमा मन्दी आएको र व्यापार घाटा प्रमुख चुनौती देखिएको उल्लेख छ।

सोमबार सार्वजनिक प्रतिवेदन अनुसार नेपालको आर्थिक वृद्धि दर ४.१६ प्रतिशत रहेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको तुलनामा सुधार भए पनि लक्ष्यभन्दा भने कम हो। औद्योगिक उत्पादन र सेवा क्षेत्रमा वृद्धि दर सकारात्मक भए पनि कृषि क्षेत्रमा अपेक्षित सुधार हुन नसकेको राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।

प्रतिवेदन अनुसार मुद्रास्फीति ५.४१ प्रतिशत पुगेको छ, जसको प्रमुख कारण खाद्य वस्तु र सेवाको मूल्य वृद्धि रहेको उल्लेख छ।

व्यापार घाटामा सुधार, रेमिट्यान्समा वृद्धि

प्रतिवेदनले नेपालको वैदेशिक व्यापार घाटा केही सुधार उन्मुख देखाएको छ। निर्यात १०.१ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ, जुन सकारात्मक सङ्केत हो। आयात १५.२ प्रतिशतले घट्दा व्यापार घाटा न्यूनीकरणमा सहयोग पुगेको देखिन्छ। रेमिटेन्स प्रवाहमा २५.६ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ। यसले नेपालको वैदेशिक मुद्रा सञ्चिति बलियो बनाएको छ।

नेपालको बैंक तथा वित्तीय प्रणालीमा तरलता सुधार भए पनि लगानी प्रवाह भने सुस्त  देखिन्छ। कर्जा प्रवाह केही बढे पनि उच्च ब्याजदरले लगानीकर्ताहरू दोधारमा परेको र लगानीकर्ताहरू ‘पर्ख र हेर’ को अवस्थामा रहेको देखिन्छ। 

सरकारी राजस्व सङ्कलनमा वृद्धि, तर खर्च न्यून

चालु आर्थिक वर्षको पहिलो सात महिनामा राजस्व सङ्कलन ८.५ प्रतिशतले बढेको छ। तर, राजस्व सङ्कलन अपेक्षाकृत  वृद्धि हुन नसक्दा सरकारको खर्च प्रवृत्तिमा भने असर परेको देखिन्छ। पूँजीगत खर्च न्यून भएकाले पूर्वाधार निर्माणमा अपेक्षित सुधार नदेखिएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।

प्रतिवेदन अनुसार सेयर बजार परिसूचक (नेप्से) ८.५ प्रतिशतले घटेको छ। लगानीकर्ताहरूको विश्वास कमजोर हुँदा सेयर कारोबारमा गिरावट आएको र उच्च ब्याजदर, तरलता अभाव र राजनीतिक अन्योलका कारण सेयर बजार प्रभावित भएको देखिन्छ।

राष्ट्र बैंकले आर्थिक स्थिरताका लागि पूँजीगत खर्चलाई तीव्रता दिई पूर्वाधार विकासलाई प्राथमिकता दिन, लगानीमैत्री वातावरण बनाउन ब्याजदर स्थायित्व कायम राख्न, रोजगारी सिर्जनाका लागि उत्पादनमूलक क्षेत्रमा लगानी प्रवर्द्धन गर्न र बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले सन्तुलित ऋण प्रवाह नीति अवलम्बन गर्न सुझाव दिएको छ।

फागुन २६, २०८१ सोमबार १८:१२:४८ मा प्रकाशित

उकेरामा प्रकाशित सामाग्रीबारे प्रतिक्रिया, सल्लाह, सुझाव र कुनै सामाग्री भए [email protected] मा पठाउनु होला।